Zagadka naszego organizmu - mózg, którego odkrywanie wciąż zadziwia naukowców. Zamieszczane informacje obejmują ciekawe zagadnienia dotyczące snu, pamięci, wpływu stresu i ćwiczeń fizycznych na mózg, czyli "sposobów na supermózg", jak i wiele innych, które zwróciły moją uwagę podczas lektury m.in. czasopism popularno-naukowych, artykułów ze specjalistycznych internetowych stron naukowych oraz książki Johna Mediny "12 sposobów na supermózg".
16 marca na Wydziale Biologii Uniwersytetu Gdańskiego odbędzie się II edycja Dnia Mózgu!!! Zachęcam Was serdecznie do wzięcia w nim udziału, gdyż program obejmuje wiele naprawdę interesujących zagadnień - sami zobaczcie (zakładka "Program"): Dzień Mózgu 2012
W styczniowym wydaniu "Sekretów Nauki" (nr 1/2012) znajdziemy artykuł na temat rejestrowania pracy mózgu. Być może dzięki usprawnieniu takich technologii już niedługo będziemy mogli odtwarzać własne sny...? Ale nie tylko. Wykorzystując aparaturę do funkcjonalnego magnetycznego rezonansu jądrowego (fMRI - functional magnetic resonance imaging) być może będzie można dowiedzieć się czy człowiek w śpiączce jest świadomy tego, co się wokół dzieje i komunikować się z nim! Osoby sparaliżowane z kolei mogłyby, za pomocą własnej wyobraźni, obsługiwać komputer albo wózek inwalidzki. Technikę tę można by też wykorzystać podczas śledztw policyjnych.
Badaniami nad wizualizacją pracy mózgu zajmuje się profesor
Jack Gallant wraz ze swoim zespołem z uczelni w Berkeley.
Badacze zaczęli od podglądania mózgu osoby patrzącej na czarno-białe fotografie. Wykorzystując fMRI, obserwowali, które partie kory mózgowej odpowiedzialnej za doznania wzrokowe aktywują się, gdy osoba patrzy na konkretny obrazek. Problem w tym, że gdy człowiek długo patrzy na nieruchomy obraz, łatwo jest uchwycić prawidłowości w procesach, do których dochodzi w mózgu, ale o wiele bardziej skomplikowanym jest śledzenie reakcji na obraz, który się ciągle zmienia. Dynamicznie zmieniające się obrazy są zbyt szybkie, by przepływająca przez mózg krew mogła odpowiednio zareagować.
Wybrani członkowie badania oglądali dwa różne zestawy trailerów filmowych. Podczas pokazu pierwszego zestawu rezonans sprawdzał przepływ krwi w części kory mózgowej odpowiedzialnej za proces obrazowania. Dane trafiały do komputera, który "widział" mózg podzielony na kosteczki (przestrzenne trójwymiarowe piksele o wymiarach 2x2x2,5 mm).
Następnie komputer "nakarmiono" masą filmów pobranych z serwisu YouTube (w sumie 18 mln sekund!), tak aby maszyna wypracowała sobie algorytm, na którego podstawie mogłaby przewidzieć, jakie zmiany zajdą w mózgu badanej osoby oglądającej dany film.
Badanym puszczono drugi z przygotowanych zestawów trailerów filmowych (żadna scena się nie powtarzała). Komputer na podstawie skojarzeń wybierał wtedy z bogatej filmowej bazy sto klipów, które według niego najbardziej przypominały ten obejrzany przez osobę. Następnie składał z nich "odgadnięty" obraz i wyświetlał go na ekranie.
...szkodzi. O tym każdy wie. Ale nie tylko palaczom → ludzie eksponowani na dym tytoniowy środowiskowy to tzw. bierni palacze- wdychają dym tytoniowy z wyrobu tytoniowego używanego przez inną osobę.
Badania naukowe dowiodły, że bierni palacze także są narażeni na poważne choroby. W związku z tematyką bloga, chciałabym w szczególności zwrócić uwagę na wpływ palenia tytoniu na układ nerwowy.
Palenie tytoniu zwiększa ryzyko zachorowania na stwardnienie rozsiane (multiple sclerosis, MS)! Ta zależność jest większa u palaczy czynnych, jednak prowadzi się badania nad negatywnym wpływem na otocznie. TUTAJ opisane są badania na ten temat. Okazuje się, że u dzieci eksponowanych na palenie tytoniu przez rodziców, występuje większe ryzyko zachorowania na tę chorobę. Czas trwania ekspozycji także wpływa na poziom ryzyka.
Palenie tytoniu wiąże się zezmniejszeniem mikrostrukturalnej spójności istoty białej mózgu (O istocie białej i jej wpływie na uczenie się i IQ). Dwukrotnie zwiększa ryzyko zachorowania na demencję i chorobę Alzheimera (→ artykuł).
ALE! Zawsze jest odpowiedni moment na rzucenie palenia! Ponieważ:
Zaprzestanie palenia pozytywnie wpływa na nasze zdrowie.
Poprawia i zwiększa pamięć (funkcje poznawcze) (czytaj więcej).
Stan istoty białej osób, które nie palą od pow. 20 lat jest porównywalny z istotą białą ludzi nigdy nie palących.
Dzisiaj w końcu dowiedziałam się jaką mam grupę krwi! Taką szansę dostaliśmy na zajęciach Biologicznych Podstaw Funkcjonowania Organizmu. Zadowolona z tego faktu, zainteresowałam się znaczeniem grup krwi i ich wpływem na nasz stan zdrowia :)
Poniżej link, do jednego z nowszych artykułów na Sciencedaily - zbadanie krwi i wykrycie jednej z jej substancji może pozwolić na wczesne wykrycie Choroby Parkinsona - nawet na długo przed objawami choroby.
Powtarzaj, by zapamiętać i pamiętaj, by powtarzać to 5. i 6. Zasada Johna Mediny
("12 sposobów na supermózg")
21.Wiek 1/2010 podaje uproszczoną, lecz oddającą kompleksowy charakter procesu - definicję pamięci: to mentalna zdolność przywoływania zdobytej informacji lub przeżyć.
Jeżeli o czymś zapominamy,to znaczy, że próbowaliśmy zapamiętać w niewłaściwy sposób.
PAMIĘĆ KRÓTKOTRWAŁA - umysł utrzymujeinformacje zaledwie przez kilkadziesiąt sekund lub minut (wybranie nowo poznanego numeru, porównanie kilku cen w sklepie). Ten rodzaj jest nietrwały nie bez powodu. Gdyby mózg gromadził wszystkie z pozoru mało istotne dane, prędko zostałby przeciążony. A ponieważ zachowuje średnio tylko siedem nowych elementów, jesteśmy w stanie zapamiętać przez chwilę np. numer telefonu.Aby pamiętać coś przez dłuższy czas, potrzebna jest pomoc pamięci długotrwałej.
(Źródło: 21.Wiek 01/2010)
Alan Baddley, brytyjski naukowiec silnie zainteresowany pamięcią roboczą (operacyjną = krótkoterminową) opisał ją jako układ złożony z trzech czynników: słuchowego, wzrokowego i wykonawczego.
Pierwszy składnik pozwala przechowywać niektóre informacje dźwiękowe i jest przydzielony do informacji werbalnej. Baddley nazwał go pętlą fonologiczną.
Drugi składnik pozwala zatrzymywać niektóre informacje wizualne; ta pamięć przypisana jest do wszelkich obrazów i przestrzeni, z jakimi styka się mózg. Baddley nazwał to szkicownikiem wzrokowo-przestrzennym.
Trzecia składowa to czynność kontrolna zwana buforem zdarzeń; przechowywane są w nim wszelkie informacje na temat następstwa zdarzeń w pamięci roboczej.
W późniejszych publikacjach Baddley zaproponował czwartą składową, zwaną buforem epizodycznym, a przypisaną do opowieści, które dana osoba mogła usłyszeć. Tego elementu nie zbada jednak dokładnie.
Wszystkie systemy pamięci (Ebbinghaus jako pierwszy dowiódł istnienia dwóch systemów pamięci: krótkoterminowego i długoterminowego) mająograniczoną pojemność i ograniczoną trwałość. Jeśli informacja nie zostanie przetworzona w jakąś bardziej trwałą formą, wkrótce zanika. Ebbinghaus wykazał także, że powtarzanie może w pewnych warunkach zmienić system krótkoterminowy w długoterminowy. Proces przetwarzania śladów krótkoterminowych w trwalsze formy nazywamy konsolidacją.
(Na podstawie: "12 sposobów na supermózg", John Medina)
Źródło: 21.Wiek 4/2010
PAMIĘĆ DŁUGOTRWAŁA - przechowuje informacje, które nabywamy w mniej lub bardziej świadomy sposób (sprawy osobiste, obligatoryjne, emocjonalne). Przypominanie sobie niektórych informacji w niej zgromadzonych wymaga też niekiedy świadomego wysiłku woli.
Odmianą tej pamięci jest PAMIĘĆ PROCEDURALNA, która dotyczy umiejętności i procedur wykonywanych tak często, że nie wymagają świadomego przywoływania.
(Źródło: 21.Wiek 01/2010)
OTO KILKA CECH WSPÓLNYCH DLA PROCESÓW KODOWANIA (DOTYCZY PAMIĘCI KRÓTKOTERMINOWEJ):
Większość zdarzeń, które prognozują, czy to, co zostało poznane, będzie też pamiętane, zachodzi w pierwszych sekundach procesu uczenia się, dlatego im pracowiciej kodujemy informacje w czasie nauki, ale takżegdy się z nimi stykamy, zwłaszcza gdy możemy je jeszcze spersonalizować, tym trwalsze jest ich zapamiętanie.
Jeżeli wkładamy w kodowanie wiele wysiłku, starając się, by było ono dogłębne, powstająca w jego rezultacie pamięć jest znacznie trwalsza, niż gdyby kodowanie było wyrywkowe i pobieżne.
Okazuje się, że większa złożoność problemu oznacza lepsze uczenie się.
Wydaje się, że ślad pamięciowy jest magazynowany w tych samych częściach mózgu, które spostrzegały i przetwarzały bodziec wejściowy.Neuronowe ścieżki wstępnie powołane do przetwarzania informacji kończą jako trwałe drogi, używane przez mózg do ich przechowywania.Wiele obszarów mózgu odpowiada na potrzeby nawet pojedynczych bodźców wejściowych, a każdy rejon wnosi coś innego do pamięci. Magazynowanie wspomnień oparte jest na kooperacji.
Być może najlepszym sposobem na usprawnienie wydobywania wspomnień jest powtórzenie warunków towarzyszących początkowi kodowania. Czy to możliwe, że jest to związane z magazynowaniem zdarzeń za pomocą tych samych neuronów, które na początku zostały powołane do kodowania (cecha 2.)?
Ta tendencja jest tak silna, że pamięć poprawia się nawet w warunkach, w których uczenie się powinno być utrudnione.
Cecha ta reaguje nawet na nastrój - uczenie się zależne od kontekstu lub stanu psychicznego. Nasze mózgu dają nam jedynie przybliżony obraz rzeczywistości, ponieważ mieszają wiedzę nową ze wspomnieniami z przeszłości i magazynują tę mieszankę jako całość.
CZYLI:
NAJLEPIEJ ZAPAMIĘTUJEMY INFORMACJE, JEŚLI:
ich utrwalenie w pamięci wymaga wysiłku
mają jakieś znaczenie
są osadzone w kontekście
Źródło: 21.Wiek 1/2010
(Na podstawie: "12 sposobów na supermózg", John Medina)
Filmik dotyczący 5. zasady Johna Mediny:
Do powyższych zasad dobrego uczenia się możemy dodać synchroniczną pracę obu półkul - wtedy każda z nich osiąga więcej, niż działając w pojedynkę. Na przykład studiując matematykę, łatwiej przyswoimy wiedzę muzyczną, ucząc się tańca, odniesiemy sukcesy w nauce języków, a nabywając znajomości obcego języka, zdobędziemy większą kontrolę nad ruchami ciała.
Zsynchronizowanie pracy obu półkul wywołuje głębokie odprężenie, czyli stan, w którym najłatwiej przyswaja się wiedzę (chociaż pewien stan pobudzenia jest mimo wszystko wymagany).
Koncentracja uwagi to podstawowa umiejętność niezbędna m.im. do zapamiętywania, czytania, słuchania i rozwiązywania zadań. Ta zdolność skupienia się na wybranych informacjach opiera się na procesie selekcji i redukcji informacji, które odbieramy z otoczenia.
SKOJARZENIA I WYOBRAŹNIA
Źródło: 21.Wiek 1/2010
Nasza pamięć działa poprzez skojarzenia. Jeśli nie ma oczywistego skojarzenia pomiędzy przedmiotami, bardzo trudno jest je zapamiętać. Wyobraźnia jest niezbędna do budowania oryginalnych skojarzeń i wizualizowania (tworzenia obrazów w wyobraźni w celu skuteczniejszego zapamiętania). Dzięki niej możemy uruchomić wszystkie zmysły, aby wzmocnić ślad pamięciowy.
metoda łańcuchowa - kojarzenie poszczególnych elementów ze sobą na zasadzie łączenia jednego z następnym, a tego z kolei z innymi, tak aby utworzyły rodzaj łańcucha. W tej metodzie należy połączyć logikę z wyobraźnią i trzymać się reguły równania: obraz + akcja = pamięć.Obrazy i skojarzenia, jakie tworzymy, powinny być żywe. Im więcej absurdu, przesady, zapachów, barw, smaków, ruchu, akcji, tym łatwiej je zapamiętać.
mapy myśli
(Na podstawie: 21.Wiek 1/2010)
Źródło: 21.Wiek 4/2010
Źródło: 21.Wiek 4/2010
Wiedza zdobyta dzięki samodzielnej pracy uczącego się zostaje w pamięci na dłużej i uczący się jest w stanie efektywnie ją wykorzystać.
